Xét nghiệm Glucagon và ý nghĩa lâm sàng

Hình ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet

NHẮC LẠI SINH LÝ

      Glucagon là một hormon được các tế bào alpha của tụy bài tiết. Chức năng của hormon nàỵ là làm tăng nồng độ glucose máu bằng cách thúc đẩy quá trình chuyển đổi glycogen thành glucose. Tình trạng tiết glucagon của cơ thể được tình trạng hạ đường huyết kích thích và tình trạng bài tiết này bị các hormon khác của tụy (Vd: insulin và somatostatin) ức chế. 

Có thể khẳng định là có tình trạng thiếu hụt glucagon bằng test truyền arginin, khi tiến hành test này nồng độ glucagon không tăng lên như dự kiến. 

MỤC ĐÍCH VÀ CHỈ ĐỊNH XÉT NGHIỆM 

1. Để xác định sự có mặt của một u tế bào tiết glucagon (glucagonotna) (thường là ung thư tế bào đảo tụy alpha) gây tăng nồng độ glucagon máu. 

2. Để chẩn đoán nguyên nhân hạ đường huyết do thiếu hụt glucagon hay do rối loạn chức năng tụy gây giảm nồng độ glucagon máu. 

CÁCH LẤY BỆNH PHẨM 

XN được tiến hành trên huyết tương. Máu được lấy vào ống nghiệm chứa EDTA. 

Yêu cẩu BN nhịn ăn từ 10 - 12h trước khi lấỵ máu XN. 

Bệnh phẩm sau khi lấy cẩn được bảo quản trong đá lạnh và vận chuyển ngay tới phòng XN. 

GÍA TRỊ BÌNH THƯỜNG 

50 -100 pg/mL hay 50 -100 ng/L. 

TĂNG NỒNG ĐỘ GLUCAGON MÁU

Các nguyên nhân chính thường gặp là:

- Viêm tụy cấp.

- Xơ gan.

- ĐTĐ.

- U tế bào tiết glucagon (glucagonoma).

- Nhiễm trùng. G

- U tủy thượng thận (pheochromocytoma).

- Giai đoạn hậu phẫu. 

- Tinh trạng stress.

- Chấn thương.

- Hội chứng urê máu cao.

GIẢM NỒNG ĐỘ GLUCAGON MÁU 

Các nguyên nhân chính thường gặp là: 

- Viêm tụy mạn. 

- Xơ hóa thành nang (cystic fibrosis). 

- Hạ đường huyết 

- Thiếu hụt glucagon vô căn. 

- Ung thư tụy.

- Sau mổ cắt tụy (postpancreatectomy). 

CÁC YẾU TỐ GÓP PHẦN LÀM THAY ĐỔI KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM

- Mẫu bệnh phẩm bị vỡ hồng cầu và dùng các chất đổng vị phóng xạ để chụp xạ hình trong vòng 48h trước đó có thể làm thay đổi kết quả XN. Gắng sức quá mức và tình trạng stress có thể làm tăng nồng độ glucagon máu. 

- Các thuốc có thể làm tăng nồng độ glucagon máu là: Arginin hydrochlorid, danazol, glucocorticoid, gastrin, insulin, nifedipin.

Các thuốc có thể làm giảm nồng độ glucagon máu là: Atenolol, propranolol, secretin.