Xét nghiệm đo độ ngưng tập tiểu cầu

XÉT NGHIỆM ĐO ĐỘ NGƯNG TẬP TIỂU CẦU

Có hai phương pháp chính được sử dụng để đánh giá độ ngưng tập tiểu cầu: Đo độ ngưng tập tiếu cầu tự phát và đo độ sau khi cho chất kích tập vào.

1.      Nguyên lý: 

          Kỹ thuật đo ngưng tập tiểu cầu bằng máy đo ngưng tập tiểu cầu tự động khi cho chất kích tập từ ngoài vào:

Khi cho chất kích tập (ADP, collagen...), tiểu cầu sẽ ngưng tập không hồi phục và làm thay đổi mật độ quang hoặc độ trở kháng của dòng điện. Mức độ thay đổi ngưng tập được phản ánh qua mức độ thay đổi mật độ quang hoặc độ trở kháng.

2.      Hoá chất, phương tiện, dụng cụ

-      Máy đo ngưng tập tiểu cầu tự động

-      Chất kích tập: ADP, collagen..., với nồng độ thích hợp

-     Mẫu máu: máu tĩnh mạch, lấy bằng bơm tiêm nhựa, ống nhựa, chống đông bằng citrat natri 3,8% (hoặc 3,4%) theo tỷ lệ 1 thể tích chong đông trộn với 9 thể tích máu. Ly tâm thu huyết tương giàu tiểu cầu và huyết tương nghèo tiểu cầu. Trong một số trường hợp, có thể sử dụng máu toàn phần để làm xét nghiệm.

3.      Quy trình kỹ thuật

-     Phân phối huyết tương giàu tiểu cầu và nghèo tiểu cầu vào các cóng (lượng huyết tương tuỳ theo từng máy) và đặt vào các vị trí quy định trên máy.

-      Tiến hành các bước theo tuần tự quy định (phụ thuộc từng loại máy).

4.      Kết quả và đánh giá

Kết quả ngưng tập tiểu cầu được thể hiện bằng: độ ngưng tập tối đa, độ dốc của đường cong ngưng tập, thời gian xuất hiện ngưng tập, thời gian kể từ khi xuất hiện ngưng tập đến khi đạt ngưng tập tối đa. Kết quả ngưng tập tiểu cầu thể hiện bằng độ ngưng tập tối đa thường được sử dụng nhất.

Trị số bình thường của ngưng tập tiểu cầu tuỳ thuộc vào từng loại máy, tuỳ thuộc vào loại, nồng độ chất kích tập. Mỗi phòng xét nghiệm nên có trị số bình thường của riêng mình.

Hình 1: Đường biểu diễn ngưng tập tiểu cầu với ADP ở người bình thưòng

  

Ngưng tập tiểu cầu giảm trong các bệnh lý giảm chức năng tiểu cầu bẩm sinh hoặc mắc phải. Tuỳ từng loại bệnh mà ngưng tập tiểu cầu giảm với các chất kích tập khác nhau.

Hình 2: Đường biểu diên ngưng tập tiểu cầu với ADP ở người độ ngưpg tập tiểu cầu giảm

Ngưng tập tiểu cầu tăng trong những trường hợp tăng hoạt hoá tiểu cầu: phụ nữ có thai, phẫu thuật, một số bệnh lý tim mạch 5. Những lưu ý khi tiên hành kỹ thuật - Đối với những trường hớp sú dụng máy đo độ ngưng tập bằng nguyên lý thay đôi mật độ quang, bệnh nhân cần nhịn ăn trong vòng 12 giờ trước khi lấy máu. - Kết quá ngưng tập tiểu cầu ở những mẫu huyết tương giàu tiểu cầu có sô lượng tiểu cầu < 200.10^9/l  hoặc > 400.10^9/1 ít có giá trị trong đánh giá chất lượng tiêu cầu. - Đối với những trường hợp sử dụng máu toàn phần để đo ngưng tập tiểu cầu: kết quả bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, đặc biệt là hematocrit.